FRAKSIEVOORSITTER VAN DIE STAATKUNDIGE GEREFORMEERDE PARTY - VLISSINGEN TAK, MEVROU JANSE, "AANGESIEN ONS REEDS NOU, DEUR ONS SWAK FINANSIËLE POSISIE, NOULIKS ONDERHOUD AAN ONS STRAATMEUBELS KAN DOEN, IS ONS VAN MENING DAT DIT ONVERANTWOORDELIK IS OM NÓG GELD IN SO'N MONUMENT TE STEEK"

Na aanleiding van die Vlissingse stadsraad se besluit om nie in te stem met 'n slawernymonument nie, het ons 'n insiggewende onderhoud gevoer met mevrou Lilian Janse, die fraksievoorsitter van die Staatkundige Gereformeerde Party. Sy het verklaar dat sy nie daarvan oortuig is dat daar voldoende ondersteuning vir hierdie gedenkteken is nie.
Buitedien het die raad 'n versoenende hand uitgereik deur die uitvoerende komitee die opdrag te gee om om verskoning te vra vir die slawerny. Nog voor dit gebeur het was daar, op onwettige wyse, 'n monument op die boulevard van die stad geplaas. Dit het vir die merendeel van die munisipale raadsfraksies gevoel asof die versoenende hand nie aanvaar was nie.

"Mevrouw Janse, zou u, voordat we met het vraaggesprek beginnen iets over uzelf kunnen vertellen aan onze lezers?"

"Ik ben Lilian Janse en ben, bijna 51 jaar geleden, geboren in Vlissingen en woon nog altijd met veel plezier in deze middelgrote stad aan zee. Ik ben ruim 27 jaar getrouwd met Ko Janse en samen hebben wij drie kinderen. De jongste en de oudste (allebei dochters) zijn inmiddels uit huis, onze zoon woont nog thuis. Ik hoop over drie maanden voor het eerst oma te worden, onze oudste dochter is in blijde verwachting van haar eerste kindje. We ervaren dat als familie als een grote zegen.
Ikzelf ben opgegroeid in een liefdevol gezin als middelste van drie kinderen. Na de basisschool en de middelbare school ben ik naar het MBO (middelbaar beroepsonderwijs) gegaan en heb de economische/juridische studierichting gekozen. De vakken privaat- en publiekrecht en maatschappijleer vond ik fantastisch, maar ik houd er ook van om vreemde talen te leren.
Ik was een klein meisje van twee jaar toen mijn vader raadslid werd in de Gemeente Vlissingen en hij heeft dit 20 jaar gedaan. De lokale politiek is mij dus met de paplepel ingegoten. Omdat hij niet goed met de computer overweg kon, vroeg hij mij vaak om zijn betogen en algemene beschouwingen te typen die hij vervolgens uitsprak tijdens de raadsvergadering. Ik was vaak aanwezig tijdens deze vergaderingen op de publieke tribune, toen als puber van 15 jaar.
Ik heb altijd SGP gestemd, maar deze partij stond niet toe dat vrouwen op de kieslijst werden geplaatst. Het SGP-hoofdbestuur motiveerde dit op basis van de Bijbel. Men vindt dat “het regeerambt de vrouw niet toekomt”. De Clara Wichmann Stichting heeft tegen dit standpunt geprocedeerd en in 2012 heeft de Hoge Raad besloten dat de SGP haar statuten moest wijzigen om het passief kiesrecht voor vrouwen mogelijk te maken, anders zou de SGP haar subsidie verliezen. Deze statutenwijziging heeft het hoofdbestuur van de SGP voorgelegd aan haar leden en in maart 2013 stemde ruim 80 procent voor deze statutenwijziging.
Ik heb mij in de zomer van 2013 kandidaat gesteld voor de SGP voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Ik kreeg meer dan voldoende stemmen om met één zetel in de gemeenteraad van Vlissingen te komen. Daarmee ben ik de eerste vrouw die als SGP-volksvertegenwoordiger is gekozen. Men zegt dat ik daarmee geschiedenis heb geschreven. Ik doe het raadswerk met ontzettend veel motivatie en plezier, ondertussen al 10 jaar. Ik vind het een groot voorrecht om voor de belangen van onze inwoners en ondernemers op te komen en de mogelijkheid te hebben om onderwerpen onder de aandacht te brengen of op de raadsagenda te kunnen plaatsen. De SGP bezet momenteel twee van de 27 zetels in de gemeenteraad van Vlissingen. Met 13 verschillende partijen is de politiek hier erg versnipperd. Om een meerderheid voor een standpunt te behalen is het een vereiste om de samenwerking op te zoeken met andere partijen. De wil tot samenwerking, mits ik me kan conformeren aan het onderwerp, is altijd wel aanwezig".

“Dan willen we graag overgaan naar het onderwerp van ons onderhoud. Kunt u uitleggen hoe het mogelijk was dat er vorig jaar een gedenkteken geplaatst kon worden op de Vlissingse boulevard, zonder dat hier toestemming voor verleend was?"

"De kunstenaar, die het monument heeft ontworpen en gemaakt, heeft samen met de voorzitster van Keti Koti (die zich sterk maakt voor de herdenking van het slavernijverleden) het monument heel vroeg in de morgen (het was nog donker) op 30 juni 2023 geplaatst. Aangezien er nooit zoveel politiemensen en ambtenaren van handhaving tijdens dit tijdstip op de been zijn, konden zij ongestoord hun gang gaan. Dit deden zij totaal niet stiekem, want ze hadden de pers en diverse media uitgenodigd om bij de illegale plaatsing filmbeelden en foto’s te maken en interviews te geven. Uiteraard werd dit bij de burgemeester bekend en bij de afdeling Handhaving op het stadhuis. Deze hebben de kunstenaar en de voorzitster van Keti Koti gesommeerd om het monument te verwijderen. Dit gebeurde na twee weken. Ondertussen was het monument en de muur van de boulevard beklad met racistische leuzen. Het heeft tot veel ophef én verontwaardiging geleid onder de bevolking van Vlissingen, zowel de illegale plaatsing als de racistische bekladdingen. De Gemeente Vlissingen heeft kosten moeten maken om alle bekladdingen te verwijderen en het trottoir te herstellen. Het monument heeft nu tijdelijk onderdak gekregen in ons maritieme museum".

"Waarom moet dat monument er eigenlijk zo nodig komen? Was er bijvoorbeeld vraag naar vanuit de burgerij?"

"De Stichting “Keti Koti” die veel aandacht schenkt aan het slavernijverleden, wil graag dit monument in Vlissingen. In 2021 is door de voorzitster van Keti Koti, die toen ook raadslid was, een motie ingediend om onderzoek te doen naar de rol van het bestuur en de stad Vlissingen met betrekking tot het slavernijverleden. In diezelfde motie werd ook gevraagd om een slavernijmonument én de op- en inrichting van een Kenniscentrum Slavernijverleden Zeeland. Tijdens het debat over deze motie werd duidelijk dat de meerderheid van de gemeenteraad niets voelde voor een apart slavernijmonument in Vlissingen, omdat in de buurgemeente Middelburg al een slavernijmonument staat waar ieder jaar de afschaffing van de slavernij wordt herdacht. Onze burgemeester is altijd bij deze herdenking aanwezig namens Vlissingen. Het besluit om een monument in Vlissingen te plaatsen is toen uit de motie verwijderd. Bij slechts een heel klein gedeelte van de burgers van Vlissingen leeft de behoefte om veel aandacht te schenken aan het slavernijverleden. Bij de meesten niet. Het onderzoek naar de rol van het bestuur van de stad Vlissingen tijdens de 400 jaar dat Nederland veel handel dreef wereldwijd en koloniën had (Gouden Eeuw) is gedaan. Daaruit bleek dat veel schepen uit Vlissingen zijn vertrokken die slaven hebben vervoerd. Een kleine groep rijke reders heeft hier goed aan verdiend, maar de echte grootverdieners (handelaren) woonden in de steden en dorpen vlakbij Vlissingen: Middelburg, Domburg en Koudekerke. Daar staan ook nog steeds de grote herenhuizen en landhuizen die in die periode zijn gebouwd. Vlissingen is altijd een arme stad geweest, voornamelijk bewoond door havenarbeiders, vissers en bemanning van schepen, samengevat: ruw volk. De stad had ontzettend veel café’s en etablissementen waar dames van plezier hun “diensten” aanboden aan de scheepslieden.
Na het onderzoek hebben enkele politieke partijen in de gemeenteraad het initiatief genomen om de opdracht te geven aan de burgemeester om op 1 juli 2023 (dag dat het 150 jaar is geleden dat de slavernij werd afgeschaft) excuses aan te bieden voor de rol van het bestuur van Vlissingen tijdens de periode dat slavernij gemeengoed was. Dit voorstel kon niet op een meerderheid rekenen, de meningen waren verdeeld. De tegenstanders vinden dat men het bestuur van nu niet verantwoordelijk kan houden voor de daden van het bestuur van toen. Het leek er lang op dat het voorstel weggestemd zou worden met een minieme meerderheid. De SGP heeft de inhoud van het excuus willen wijzigen door meer de focus te leggen op het gebrek aan aandacht voor het immorele van slavernij, ook in het heden. De indienende partijen hebben dit overgenomen, naast hun eigen tekst met excuses voor het verleden. De SGP heeft toen verdeeld gestemd; ik heb voor gestemd en mijn fractiegenoot tegen. Dit resulteerde in de meest nipte meerderheid (de helft plus één) aan stemmen vóór het maken van excuses. De verzoenende hand werd dus uitgestoken. Deze excuses zijn daadwerkelijk door onze burgemeester op 1 juli 2023 uitgesproken. Omdat het besluit daartoe zo hevig is bediscussieerd en niet met een ruime meerderheid werd gesteund, voelde het illegaal plaatsen van het slavernijmonument in de nacht van 30 juni, voordat de burgemeester de excuses had uitgesproken, voor mij (mijn stem was bepalend voor het besluit om excuses te maken voor de rol van Vlissingen tijdens het slavernijverleden) als het ongewenst in de oksel te worden gegrepen in plaats van dat de verzoenende hand werd aanvaard".

"Nu dat is verwijderd, klagen degene die het ontworpen heeft en een dame die voorstander is van plaatsing, steen en been. Is er duidelijk waarom ze zo weeklagen?"

"De bewuste dame is de voorzitster van Keti Koti.
Zij zien plaatsing van dit monument, na het maken van excuses (wat al een vorm is van erkenning van het slavernijverleden), als een logisch vervolg. De erkenning die spreekt vanuit het uitspreken van excuses is kennelijk voor hen niet voldoende. Zij willen erkenning dat het slavernijverleden nog steeds een bepalende rol speelt in het leven van de nazaten van de slaven, hier en nu. Zij vinden dat nazaten van slaven nog steeds worden achtergesteld voor wat betreft hun kansen op maatschappelijk en economisch gebied. Dit monument moet in hun ogen een ontmoetingsplek zijn waar nazaten van slaven met inwoners van Vlissingen in gesprek gaan. Doordat de gemeenteraad heeft gekozen om geen slavernijmonument in Vlissingen te plaatsen, zien zij dat als het niet erkennen van hun leed. Het is eigenlijk een kleine groep die zich gehoord en gezien wilt voelen, en de meerderheid van de overige inwoners van Vlissingen MOETEN daaraan meedoen. Maar als de minderheid voor de meerderheid gaat bepalen, dan is dat het einde van de democratie".

"Als we goed geïnformeerd zijn, heeft het College in juni vorig jaar excuses aangeboden voor het slavernijverleden. Waarom werd deze uitgestoken en verzoenende hand toen niet aangenomen?"

"Het College heeft de excuses aangeboden/uitgesproken in opdracht van de gemeenteraad (het hoogste orgaan van de gemeente). Dit hebben zij gedaan op Keti Koti (herdenking van afschaffing van de slavernij) op 1 juli 2023. Vanuit de nazaten van de slaven is nooit hardop uitgesproken dat deze excuses zijn aanvaard. Wel werd direct gesproken dat de erkenning meer moest zijn, dus niet alleen het uitspreken van excuses, maar ook een apart slavernijmonument in Vlissingen en de op- en inrichting van een Kenniscentrum Slavernijverleden. De excuses lijken, naar nu blijkt, slechts te hebben gefunctioneerd als springplank naar alle wensen van nóg meer en nóg meer. Het illegaal plaatsen van het slavernijmonument op de boulevard, nog voordat de excuses door de burgemeester waren uitgesproken, voelde voor veel inwoners van Vlissingen als het niet accepteren van die verzoenende hand".

"Wie hebben er, behalve uw fractie, ook allemaal tegen dat monument gestemd, en welke partijen waren er juist vóór. We plakken er een vraag aan vast: Wat waren de argumenten van de voorstanders om permanent zo’n gedenkteken neer te zetten?"

"De gemeenteraad in Vlissingen heeft 27 zetels, die verdeeld zijn over 13 politieke partijen. De grootste fracties zijn twee lokale partijen PSR (5 zetels) en LPV (4 zetels), dan zijn er twee partijen met drie zetels (PvdA en POV), drie partijen met twee zetels (VVD, GroenLinks en SGP), en vervolgens nog zes partijen met één zetel (CDA, D66, CU, SP, FvD en 50+).
De partijen die tegen het monument hebben gestemd:
- Partij Souburg Ritthem (PSR), 5 stemmen
- Lokale Partij Vlissingen (LPV), 3 stemmen. Eén raadslid was niet aanwezig.
- Perspectief Op Vlissingen (POV), 3 stemmen.
- Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), 2 stemmen
- Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), 1 stem
- Christen Democratisch Appèl (CDA), 1 stem
- Forum voor Democratie (FvD), 1 stem
- 50+, 1 stem

Voor het monument hebben gestemd:
- Partij van de Arbeid (PvdA), 3 stemmen
- GroenLinks, 1 stem, één raadslid was niet aanwezig
- Socialistische Partij (SP), 1 stem
- Democraten ‘66 (D66), 1 stem
- Christen Unie (CU), 1 stem
- VVD, 1 stem.
De VVD-fractie heeft dus verdeeld gestemd.

Voor de voorstanders was het belangrijk dat het plaatsen van het slavernijmonument symbool staat voor het maritieme karakter en verleden van de stad Vlissingen, en dat de grote rol van Vlissingen tijdens het slavernijverleden niet valt te ontkennen en moet worden erkend. Het maken van excuses was voor hen een eerste stap. Wat deze partijen betreft staat er na het aanbieden van excuses geen punt, maar een komma. Zij zijn ook van mening dat inwoners van Vlissingen met elkaar in gesprek moeten gaan over het slavernijverleden en dat een slavernijmonument op de boulevard, daarvoor de ideale ontmoetingsplek is. De boulevard is, met haar prachtige uitzicht op zee en waar zeeschepen soms op slechts 50 meter afstand van de wandelaars voorbij varen, een enorme trekpleister voor inwoners en bezoekers".

"In de subtitel kwam al naar voren dat er nauwelijks financiële middelen zijn om het straatmeubilair fatsoenlijk te onderhouden. Heeft dit gegeven de SGP er ook toe doen besluiten om tegen plaatsing te stemmen of waren er nog meer redenen?'

"Het klopt dat wij te weinig geld hebben om ons straatmeubilair en andere kunstvoorwerpen in de openbare ruimte fatsoenlijk te kunnen onderhouden. De kosten voor het maken en plaatsen van het monument waren al behoorlijk en zouden, volgens het voorstel, voor rekening van de gemeente komen. Volgens het voorstel zou de gemeente ook het monument in eigendom nemen, wat betekent dat de gemeente opdraait voor de kosten van het onderhoud. Aangezien het monument vrijwel direct na de illegale plaatsing werd beklad, voorzagen wij ook hoge onderhoudskosten. Daarbij wilde de initiatiefnemers dat het monument persé op de boulevard werd geplaatst. De invloed van stormen, waarbij zeewater en zand het monument zeker zullen beschadigen, gaat ook voor grote kosten zorgen. Dit vonden wij financieel niet verantwoord. Maar dat was niet onze belangrijkste reden. De gemeente Vlissingen heeft, na het uitspreken van de excuses, besloten om 30.000 Euro beschikbaar te stellen om een kwartiermaker aan te stellen die onderzoek gaat doen naar de op- en inrichting van een Kenniscentrum Slavernijverleden. Dit is al een grote wens van de voorzitster van Keti Koti die dus werkelijkheid gaat worden. Jaarlijks wordt het slavernijverleden en de afschaffing van de slavernij herdacht bij het slavernijmonument in Middelburg. Het slavernijverleden vinden wij niet specifiek een stuk geschiedenis van Vlissingen, maar van heel het eiland Walcheren, immers handelslieden uit Middelburg, Domburg en Koudekerke (allen gelegen op Walcheren) hebben het meest geprofiteerd van de slavenhandel . Middelburg ligt centraal op Walcheren en dan is een monument daar, wat de SGP betreft, voldoende. Onze burgemeester is altijd bij deze herdenkingen aanwezig namens Vlissingen. Ook ons plaatselijke, maritieme museum (MuZEEum) besteedt in haar vernieuwde tentoonstelling veel aandacht aan het slavernijverleden en gaat hierover met haar bezoekers uitgebreid in gesprek. Ieder jaar brengen de kinderen uit de hoogste klassen van het basisonderwijs een bezoek aan het MuZEEum. Ook met hen wordt gesproken over slavernij. Zij mogen hun mening daarover op kaartjes schrijven, die op een mooie tafel worden neergelegd. Het is soms ontroerend hoe gevoelvol kinderen kunnen schrijven over het mensonterende van slavernij. Al deze aandacht voor het slavernijverleden en de investeringen voor een Kenniscentrum Slavernijverleden vinden wij voldoende. Daarom hebben wij tegen de kosten en plaatsing van het monument gestemd".

"We willen graag afronden, maar niet voordat we u nog de gelegenheid hebben gegeven het woord te richten tot onze lezers en lezeressen in den vreemde".

"Lieve dames en heren. Ik vond het bijzonder eervol dat ik jullie mocht vertellen wat er allemaal in Vlissingen is gebeurd rondom een slavernijmonument dat illegaal werd geplaatst, op last van de burgemeester moest worden verwijderd en dat, via de democratische weg, is besloten dat dit monument niet legaal teruggeplaatst mag worden. Ik ben niet tegen monumenten, integendeel, ik vind herdenken bij een monument altijd erg waardevol. Echter, dit monument is overbodig. We hebben al een slavernijmonument in Middelburg waar we als Middelburgse, Vlissingse inwoners en de inwoners van de Walcherse dorpen samen kunnen herdenken en overdenken.
Ik ben tegen slavernij. Helaas komt het wereldwijd nog steeds voor. Het is te makkelijk om jezelf moreel te verheffen boven de mensen die vele jaren geleden slaven kochten, vervoerden en weer verkochten. Niet wijzen naar een ander, maar begin bij jezelf als je de wereld beter wilt maken. Als Bijbelgetrouwe SGP-vrouw wil ik graag de volgende tekst uit de Bijbel citeren, uit het boek Spreuken van de wijze koning Salomo: “Die zijn naaste veracht, zondigt; maar die zich der nederigen ontfermt, die is welgelukzalig”
Aandacht geven, naar elkaar luisteren, voor elkaar zorgen komt voort uit gevoelens van gelijkwaardigheid en naastenliefde, dat gaat vanzelf en hoeft niet opgedrongen te worden, ook niet met een monument.
Hartelijke groet uit Vlissingen en alle goeds toegewenst".

Kyk ook by: https://vlissingen.sgp.nl/partij/onze-mensen